CEVAT HAMİT DERELİ Biyografisi

 

• Cevat Hamit Dereli kimdir?

 

(d. 1900, Rize – ö. 23 Temmuz 1989, İstanbul), Türk ressam.

1900 yılında Rize’de dünya gelen Cevat Dereli, N. Ziya Güran’ın yönlendirmesiyle Sanayi-i Nefise Mekteb-i Âlisi’nde öğrenim görmeye başladı. Sanayi-i Nefise Mektebi’nde Hikmet Onat ve İbrahim Çallı’nın öğrencisi oldu. Rüştiye ve İdadi’de okuduğu yıllarda, resim sanatına ilgi duyan ve ressam Nazmi Ziya’nın özendirmesiyle Sanayi-i Nefise Mektebi’ne (Güzel Sanatlar Akademisi) giren Cevat Dereli, resim konusundaki ilk bilgileri, atölye hocası Hikmet Onat’tan aldı. Bir yıl sonra da İbrahim Çallı’ nın yanında çalışmaya başladı. Osmanlı Ressamlar Cemiyeti’nin (Güzel Sanatlar Birliği) grup sergilerine katıldı; cumhuriyetin ilan edildiği sıralarda yakın arkadaşlarıyla Yeni Resim Cemiyeti’ni kurdu.

Cevat Dereli bu okulda başlayan resim öğrenimini 1924 yılında tamamladı. 1923′ te Maarif Vekâletinin açtığı Avrupa sınavını kazanarak Paris’e gitme ve orada burlu olarak öğrenim görme hakkını kazanmıştı. 1924 yılında, Devlet adına gönderildiği Paris’te Academia Julian, Paul Albert Laurens Atölyesi’nde dört yıl çalışıp ve öğrenim görerek geliştirip pekiştirdi.

1928 yılında yurda dönen Dereli 1929’dan sonra Güzel Sanatlar Akademisi’nde resim öğretmeni olarak görev aldı. Güzel Snatlar Akademisi Nazmi Ziya Güran atölyesinde muallim muavini olarak çalıştı, daha sonra Tıp Fakültesi desinatörlüğüne geçti ve anatomik planlar çizdi. Türkiye’ye dönüşünde, ilk sergilerini Ankara Etnografya Müzesi’nde düzenleyen Müstakil Ressam ve Heykeltraşlar Birliği’ne ve sergilerine katılmaya başladı.

Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği’nin kurucularından olan Cevat Dereli D grubu ressamları arasına katıldı. Lévy’nin Güzel Sanatlar Akademisi resim bölümü şefliğine atanmasıyla tekrar akademiye döndü. Fransız Leopold Levy’nin Akademi’de giriştiği yenileştirme hareketleri sırasında, göreve çağrılarak Çallı atölyesinde öğretmenlik üstlendi. Çallı’nın 1947’de emekliye ayrılmasından sonra atölye hocalığını tek başına yürüttü.

1956 yılında Venedik İki-yıldabir Sergisi’ne, Paris, Amsterdam, Moskova, vb. sergilerine katıldı. 1958’de Brüksel’de düzenlenen 50 Yıllık Modern Sanat Sergisi’ne, Türkiye’den Zeki Faik İzer’le birlikte seçilerek girdi. Belçika’daki Sanat ve Çalışma konulu uluslararası sergiye Balıkçı adlı kompozisyonunu verdi. Avrupa’nın sanat merkezlerinde gezdirilen çağdaş Türk sanatı sergilerinde yapıtları yer aldı. Sonradan İstanbul Resim ve Heykel Müzesi arşivine kaldırılan portre desenleriyle Akademi salonlarında ilk kişisel sergisi 1970 yılında düzenlendi. 1976’dan günümüze kadar İstanbul’da çeşitli kişisel sergiler açtı.
CHP’nin düzenlediği yurt gezilerine de katıldı. Sinop’ta yaptığı resimlerle İzmit’te düzenlenen Müstakil Ressam ve Heykeltraşlar Sergisi’nde birinci ödülünü kazandı. 1977’de Sedat Simavi Görsel Sanatlar Ödülü’nü Zühtü Müridoğlu ile paylaşmış, Atatürk’ün 100. doğum yılı nedeniyle Kültür Bakanlığı’nın 1981’de düzenlediği sergide Atatürk Devlet Armağanı’nı almıştı.
Cevat Dereli’nin bu yıllarda kazandığı iki önemli ödül, peyzajlarının o dönemde de büyük bir beğeni ile izlendiğini kanıtlamaktadır.