MEHMET UZUN Biyografisi

 

Mehmet Uzun kimdir?

 

(Siverek 1 Ocak 1953 - 10 Ekim 2007), çağdaş bir Kürt yazar ve romancıydı.

 

Kürt dili 1920'den 1990'a kadar Türkiye'de yasak olmasına rağmen , anadilinde yazmaya başladı. Bir yazar olarak, modern bir Kürt edebi dilinin şekillenmesinde ve Kürt hikâye anlatıcılığı geleneğinin yeniden canlandırılmasında büyük başarılar elde etti. 1977'den 2005'e kadar İsveç'te siyasi mülteci olarak sürgünde yaşadı . İskandinavya'da geçirdiği süre boyunca üretken bir yazar, bir düzine Kürtçe roman ve denemenin yazarı oldu ve bu da onu Kurmanci lehçesinde modern Kürt edebiyatının kurucu üyesi yaptı . Haziran 2005'te Türkiye'ye döndü . PEN kulübünün ve İsveçli yazarlar derneğinin bir üyesiydi .

29 Mayıs 2006'da Uzun'a mide kanseri teşhisi konduğu ortaya çıktı . Diyarbakır'da 54 yaş öldü,.

Kürtçe yedi roman yayınladı . Uzun, ilk modern Kürt romanı denemesini 1985'te Tu (Sen) yayımladı . Bundan sonra, türünün ilk örneği olan bir Kürt edebiyatı antolojisinin editörlüğünü yaptı. Kayıp Bir Aşkın Gölgesinde ( Siya Evînê ) adlı romanıyla kritik başarı geldi . Hikaye, 1920'lerde bir Kürt aydınının hem kadın aşkını hem de yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'ne karşı savaşma görevini sürdürmek için verdiği başarısız mücadeleyi kurguluyor.

Romanları 1990'larda Avrupa dillerine çevrilmeye başlandı. Kitaplarından ikisi İsveççe yayınlandı : bir deneme koleksiyonu, Granatäppelblomning (Nar Çiçekleri) ve roman I skuggan av en förlorad kärlek (Kayıp Bir Aşkın Gölgesinde). Madeleine Grive işbirliğiyle, o da uluslararası bir antoloji yayınladı Världen i Sverige (İsveç'te Dünya), doğmamış yazarların metinlerinin öncü antolojisi İsveç , ama kim yaşayan ve orada yazıyoruz. O da dergisinde yayınlayan Paris Kürt Enstitüsü , Kurmanci . Torgny Segerstedt'i kazandı. Bir anlatı geleneğindeki çalışmaları için 2001 Ödülü.

 

Mehmed Uzun, Kürt edebiyatı alanındaki faaliyetleri nedeniyle Türkiye'de birkaç kez yargılandı. 21 Mart 1976'da bir Kürt-Türk dergisinin genel yayın yönetmeni olarak tutuklandı ve "bölücülük" le suçlanarak Ankara'nın merkez hapishanesine gönderildi. 1976 yazındaki duruşması sırasında Kürtlerin ve Kürt dilinin varlığını kanıtlamaya çalıştı . Savcının iddiası, Kürtlerin ve dillerinin hiçbir varoluş biçiminin olmadığıydı. Aksini iddia eden herkes ayrılıkçı olarak kabul edildi ve cezalandırıldı. Sekiz ay hapis cezasına çarptırıldı. Serbest bırakıldıktan sonra, söz konusu derginin editörlüğü sorumluluğu nedeniyle hala iddianame tehdidi altındaydı ve bu nedenle sürgünü seçip 1977'de İsveç'e gitti. O dönemde Türkiye'de hüküm süren düzenlemeler, ülkesine dönüşü imkansız hale getirdi. .

Daha sonra 1981 yılında askeri rejimin kararıyla ve birçok Türk ve Kürt aydını gibi o da vatandaşlıktan çıkarıldı. İsveç hükümetinin verdiği hibelerin yardımıyla Stockholm'deki dil arayışına devam etti . Arapça öğrendi 16. ve 17. yüzyılların klasik Kürt şiirlerini okumak için senaryo. Daha sonra 1920'lerde Kürt sürgünler tarafından yayınlanan bir derginin ender nüshalarının peşine düştü. Bu öncülerin talihsiz maceraları, tüm kurguları gibi Kürtlerin çağlar boyunca verdiği mücadeleyi detaylandıran iki romanının bel kemiğini oluşturur . Aynı zamanda Kürtlere Avrupa'ya uçup anlaşılması güç kelimeler hakkında bilgi vermeleri için para ödeyen bir aydınlardan oluşan bir yayın kuruluna da liderlik etti .

Uzun yıllar sürgünde yaşadıktan sonra, Kürt edebiyatı hakkında bir konuşma yapmak üzere Türkiye'ye döndüğünde, altısı Kürtçe ve biri Türkçe olmak üzere yedi kitabı vardı.

Kitapları

1. Tu (Sen), Roman, 1985.

2. Mirina Kalekî Rind (İhtiyar Bir Adamın Ölümü), Roman, 1987.

3. Siya Evînê (Aşkın Gölgesi), Roman, 1989. İsveççeye "I skuggan av en förlorad kärlek" olarak çevrildi, Översättning av Ingmar Björkstén, Ordfront förlag, 241 s., Stockholm, 2001, ISBN 91-7324-716-2 , Fiyat: 303 SEK

4. Ji Rojên Evdalê Zeynikê (Evdal Zeynikê günlerinden), Roman, 1991.

5. Destpêka Edebiyata Kurdî (Kürt Edebiyatının Başlangıcı), Araştırma, 1992.

6. Mirina Egîdekî (Bir Kahramanın Ölümü), Şiir, 1993.

7. Hêz û Bedewiya Pênûsê ( Kalemin Gücü ve Güzelliği), Denemeler, Nudem Yayınları, 203s., 1993.

8. Bîra Qederê : Roman (Kader Hafızası: Bir Roman), İstanbul, Avesta Publishers, 1995, 260 s. (Nefel, İsveç, 2002, ISBN 91-89687-11-6 tarafından yeniden yayınlanmıştır ).

9. Världen i Sverige (Anthology, İsveççe)

10. Dinya Li Swêdê (İsveç'te Dünya), aynı antoloji, Kürtçe, Madliene Grive ile, 1995.

11. Antolojiya Edebiyata Kurdî (Kürt Edebiyatı Antolojisi) (antoloji, 2 cilt, 1995).

12. Ronî Mîna Evînê Tarî Mîna Mirinê (Aşk Gibi Işık, Ölüm Gibi Karanlık), Roman, Avesta Publishers, 350 s., 1998.

13. Hawara Dîcleyê I, Roman, Nefel Publishers, İsveç, 230 s., 2003, ISBN 91-89687-13-2 .

Makaleleri

1. Mehmed Uzun, "Fırat'ın Sularıyla Yıkanan Sözler", Uluslararası Kürt Araştırmaları Dergisi, Cilt 14, Sayı 1&2, s. 36-40, 2000.

2. Mehmed Uzun, Sürgündeki Kürt Rönesansı , Wayback Machine'de (23 Ağustos 2004'te arşivlendi), The Journal of the International Parliament of Writers, Cilt. 1, Ocak 2001, s. 67-78.

3. Mehmed Uzun, The Nature of Fiction, Index on Censorship Journal , cilt 4, 2001.

4. Mehmed Uzun, Diyarbakır: Yüzdeki tokat , Uluslararası Kürt Araştırmaları Dergisi, Ocak 2003.